خانه‌هایی با عطر بهشت | درباره سنت‌های حسنه اثرگذار در پویایی خانواده

به گزارش شهرآرانیوز؛ خانواده مهم‌ترین نهاد اجتماعی و عامل سعادت یا انحراف جامعه است و اینکه اسلام به‌عنوان کامل‌ترین دین الهی، تشکیل خانواده را مقدس‌ترین پیوند در عالم امکان معرفی می‌کند، اهمیت حفظ این بنای مقدس و مؤثر بیش از پیش آشکار می‌کند. درکنار چارچوب‌های کلانی که از خانواده حفاظت می‌کنند، هستند سنت‌ها و رفتار‌هایی کوچک، اما به‌شد‌ت اثرگذار که بی‌توجهی به آنها، می‌تواند خانواده را از هدف اصلی‌اش بازدارد. در ادامه براین سنت‌های حسنه مروری انجام می‌دهیم.

تکریم بزرگ‌تر

یکی از سنت‌های مهم خانوادگی که گاه به بهانه مشکلات و عوض شدن دوره و زمانه و گرفتاری‌های روزافزون زندگی، از آن شانه خالی می‌کنیم، احترام به بزرگ‌ترهاست، درحالی‌که رعایت ادب و اقتضای حق‌شناسی دربرابر عمری تلاش صادقانه و ایثارها، گذشت‌ها، دلسوزی‌ها و سوختن‌ها و ساختن‌ها که بزرگ‌ترها از خود نشان داده‌اند، آن است که در خانواده‌ها مورد تکریم قرار گیرند، عزیز و محترم باشند، به آنان بی‌مهری نشود، خاطرشان آزرده نشود، به توصیه‌ها و راهنمایی‌هایی که از سر دلسوزی و تجربه می‌کنند، بی‌اعتنایی نشود.

رعایت حرمت موی سپید

بزرگ‌سالی و موی سپید در فرهنگ دینی ما حرمت دارد؛ چنان‌که پیامبر خدا (ص) فرمودند: «هرکه فضیلت و مقام یک بزرگ را به‌خاطر سن‌وسالش بشناسد و او را مورد احترام قرار دهد، خدای متعال او را از هراس و نگرانی روز قیامت ایمن می‌دارد» و نیز توصیه امام صادق (ع) است که فرموده‌اند: «کسی که بزرگ ما را احترام نکند و کوچک ما را مشمول شفقت و عطوفت قرار ندهد، از ما نیست». مولای متقیان (ع) نیز می‌فرمایند: «دانشمند را به‌خاطر علمش و بزرگ‌سال را به‌خاطر سنش باید احترام کرد».

رعایت حریم‌ها

یکی از سخنانی که به‌اشتباه رایج شده و آسیب‌هایی را هم به‌همراه داشته است، این است که می‌گویند: ما پدر و پسر نیستیم، ما رفیق هستیم! باید توجه داشت در آموزه‌های دینی ما حرمت‌ها و حقوقی بین پدر و مادر و فرزندان وجود دارد که بین دو دوست نیست. این دوستی نباید باعث شود که حرمت پدر و مادر و حقوق آنها زیر پا گذاشته شود و برای مثال آنها را به اسم کوچک بخوانیم و شأنشان رعایت نشود. از امام‌کاظم (ع) پرسیدند: چه کنیم با پدر و مادر، حضرت فرمودند: «هیچ‌وقت اسمشان را نگو!».

تواضع مرد با خانواده

یکی از سنت‌هایی که به‌تدریج در فضای خانوادگی در حال رنگ باختن است، سنت هم‌سفره شدن و هم‌غذا بودن است؛ سنتی برای باهم بودن و گفتن از مسائل مختلف که زندگی‌های پرمشغله و ساندویچی ما در تلاش برای گرفتن آن از ماست، درحالی‌که بنابر آموزه‌های دینی، مؤمن باید خانواده خود را در همه خوشی‌ها و نعمت‌ها سهیم سازد، حتی در غذا خوردن نیز با آنان باشد.

رسول خدا (ص) یکی از نشانه‌های تواضع را هم‌غذا شدن مرد با خانواده خود می‌دانند و می‌فرمایند: «آیا شما را به پنج چیز آگاه نکنم که اگر در کسی باشد، متکبر نیست؟ چوپانی و بستن گوسفند، پوشیدن لباس پشمی، هم‌نشینی با تهیدستان، سوار شدن بر الاغ [کنایه از مرکب ارزان‌قیمت]و هم‌غذا شدن مرد با خانواده‌اش».

حرمت سفره غذا

سفره و آداب آن در آموزه‌های دینی بسیار مورد تأکید است و به قدری حرمت دارد که توصیه شده است اگر بر سر سفره بودید و حتی مهمان وارد شد، از پای آن برنخیزید. خادم امام رضا (ع) از ایشان نقل می‌کند که فرمودند: «زمانی که مشغول خوردن غذا هستید، حتی اگر من بالای سر شما حاضر شوم، از جای خود برنخیزید!» و بسیار پیش می‌آمد که حضرت با ما کاری داشت و به ایشان می‌گفتند که آنان مشغول خوردن غذا هستند و امام می‌فرمودند: «کاری به کارشان نداشته باشید تا غذایشان را تمام کنند».

در ادامه حتما بخوانید ازدواج‌های آسمانی با راه‌حل‌های ساده زمینی، در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام‌والمسلمین نظافت

حسن خلق

خوش‌اخلاقی سنت حسنه دیگری است که به فضای خانواده نشاط و آرامش می‌بخشد و دل‌ها را به‌هم نزدیک می‌کند. اینکه به بهانه مشغله و برای حضور در فضای مجازی، بی‌حوصله و بداخلاق باشیم، ظلم در حق خود و خانواده است. از رسول خدا (ص) روایت است که: «نزدیک‌ترین شما به جایگاه من در قیامت، نیکوترین شما از نظر اخلاق و سودمندترین شما درباره خانواده خویش است». امام سجاد (ع) هم درباره اهمیت نیکی به خانواده می‌فرمایند: «پسندیده‌ترین شما نزد خدا، بهره‌دهنده‌ترین شما بر خانواده است».

مدارا با دیگران

مدارا و صلح و سازش و گذشت، از دیگر ویژگی‌هایی است که جای خالی آن، این روز‌ها در فضای خانوادگی بیشتر احساس می‌شود و درحالی‌که آموزه‌های دینی ما را به صبر و مدارا و سازش توصیه می‌کنند و برکات و آثار آن را برمی‌شمارند، روان‌شناسی به‌اصطلاح زرد در تلاش است انسان و تمایلات و خواسته‌هایش را محور نوع تعامل با اعضای خانواده قرار دهد، تا جایی که می‌گوید هر لحظه دیدی چیزی بر وفق مرادت نیست، لحظه‌ای تأمل نکن، رها کن و برو!

گذشت و صبر

از عوامل مهم تحکیم پایه‌های خانواده و تداوم زندگی، عشق، محبت و گذشت از لغزش‌های اعضای خانواده و مدارا با آنان است. از سیره پیامبر (ص) نیز به‌خوبی برمی‌آید که زندگی با صبر، عفو و گذشت از خطا‌های یکدیگر، پایدار می‌ماند. صبر و تحمل در مقابل بدی‌های همسر (چه در رفتار چه با سخن)، مستحب است. باید توجه داشت که انس و آرامش خانوادگی، نعمت است و با کوچک‌ترین برخورد نامناسب و سخت‌گیری‌های بیجا، نباید آرامش خانواده را به‌هم زد، بلکه بهترین کار مداراست. پیامبر (ص) می‌فرمایند: «بهترین مردان امت من کسانی هستند که بر خانواده‌شان ستم روا نمی‌دارند و با آنان مهربان هستند و در حق آنان ظلم نمی‌کنند».

همدلی و انس با خانواده

یکی از شیرینی‌های زندگی که عامل مهمی در تقویت روابط همسران و تحکیم خانواده است، درکنار هم بودن و انس و گفت‌و‌گو با یکدیگر است. توجه مرد به همسر و هم‌سخن شدن با او، روشی پسندیده برای استحکام بنای خانواده است. نگاه دینی افزون‌بر سفارش به تلاش و کار، به انس و درکنار هم بودن نیز سفارش می‌کند. پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند: «در پیشگاه خداوند متعال، نشستن مرد نزد همسرش، از اعتکاف در مسجد من محبوب‌تر است».